به گزارش پایگاه خبری امیدرسان، یکی از بیماری هایی که خیلی از مردم یا خودشان یا نزدیکانشان به آن مبتلا می شوند بیماری کم خونی است. این بیماری که در بین مردم فقر آهن نامیده می شود یکی از عارضه های کنونی برای همه مردم در جهان است که اگر علت کم خونی را بشناسیم و راه های پیشگیری از فقر آهن را بدانیم بهتر می توانیم از بروز آن جلوگیری کرده یا راحت تر آن را درمان کنیم.
امروز در پایگاه خبری امیدرسان به بیماری کم خونی می پردازیم و می گوییم برای کم خونی چه خوراکی و میوه هایی مضر و کدامشان مفید است.
بیماری کم خونی چیست؟
کم خونی به وضعیتی گفته میشود که در آن میزان سلولهای قرمز خون (رگهای خونی که اکسیژن را به بدن میرسانند) در خون کاهش مییابد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره بیماری فشار خون و راه های پیشگیری از آن
این کاهش میزان سلولهای قرمز خون میتواند به دلیل کاهش تولید سلولهای قرمز خون در استخوانهای قرمز، افتادن شدید در سطح فعالیت کبد یا کلیهها، خونریزیهای داخلی یا خارجی، نقص ویتامینها و مواد مغذی ضروری یا برخی بیماریها باشد.
کم خونی میتواند باعث افزایش خستگی، ضعف عمومی، سردرد، تنگی نفس، افزایش ضربان قلب، افزایش خطر عفونت و کاهش توانایی بدن در مقابله با بیماریها شود.
درمان کم خونی معمولاً با مصرف مکملهای آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک، در صورت لزوم با تزریق خون و یا درمان بیماری اصلی که باعث کم خونی شده است، انجام میشود.
مهمترین علائم کم خونی و فقر آهن
علائم کم خونی میتواند بسته به شدت و علت آن متفاوت باشد. برخی از علائم شایع کم خونی عبارتند از:
- خستگی و ضعف عمومی
- افت توانایی جسمانی و ذهنی
- تنگی نفس و سرگیجه
- سردرد و درد سر
- پوست کدر و خسته
- ضعف در سیستم ایمنی بدن و افزایش خطر عفونت
- تشنج و ضربان قلب نامنظم
- کاهش اشتها و اختلال در هضم غذا
- پوست خشک و ناخنهای شکننده
- تیرگی زیر چشمها
- بیخوابی
نحوه تشخیص بیماری کم خونی
تشخیص کم خونی معمولاً با انجام آزمایش خون صورت میگیرد. در این آزمایش، سطح سلولهای قرمز خون، سفید خون، پلاکتها و میزان هموگلوبین و هماتوکریت (دو پارامتر مرتبط با سلولهای قرمز خون) در خون بررسی میشود.
بیشتر بخوانید: تعبیر خواب افتادن دندان در دست بدون خونریزی
اگر سطح هموگلوبین یا هماتوکریت کمتر از مقدار حد نرمال باشد، ممکن است کم خونی وجود داشته باشد.
در برخی موارد، برای تشخیص علت کم خونی، آزمایشهای دیگری مانند آزمایش آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک، آزمایشهای کلیوی و تستهای خونریزی نیز انجام میشود.
خوراکی های مضر برای بیماری کم خونی
در بیماران کم خونی، مصرف بعضی خوراکیها ممکن است باعث تشدید بیماری و کاهش جذب مواد مغذی مورد نیاز برای درمان شود.
برخی از خوراکیهایی که در بیماری کم خونی بهتر است از آنها پرهیز کنید عبارتند از:
قهوه و چای سیاه:
قهوه و چای سیاه باعث افزایش ادرار و آبدرآمد از بدن میشوند و میتوانند باعث کاهش حجم خون و تشدید کم خونی شوند.
غذاهای پرچرب و سنگین:
مصرف غذاهای پرچرب و سنگین ممکن است سبب افزایش وزن و کاهش جذب مواد مغذی در بیماران کم خونی شود.
خوراکیهای حاوی شکر:
مصرف خوراکیهای شیرین مانند شکلات، بیسکوییت، کیک، شکلات گرم و غیره باعث افزایش قند خون و تشدید کم خونی میشود.
غذاهای حاوی آهن غیرقابل جذب:
برخی مواد غذایی مانند تن ماهی، خمیر پیتزا، فجل و برخی سبزیجات حاوی فیبر و فیتات هستند که باعث کاهش جذب آهن در بدن میشوند.
در صورتی که بیمار کم خونی به دنبال افزایش میزان آهن در رژیم غذایی است، باید از مصرف این غذاها کمتر کند.
بیشتر بخوانید: بهترین معجون برای جوش خوردن استخوان
بهترین راهکار برای درمان کم خونی، مصرف رژیم غذایی غنی از مواد مغذی ضروری از جمله آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک است.
در صورتی که بیماران کم خونی دچار علائم شدیدی هستند، بهتر است با پزشک خود درباره رژیم غذایی مناسب مشورت کنند.
میوه های مضر برای بیماری کم خونی
با توجه به اینکه اغلب میوه ها مفید و مغذی هستند اما شاید سوال پیش بیاید که چه میوه هایی برای کم خونی مضر است؟ در پاسخ باید گفت برخی از میوههایی که در بیماری کم خونی بهتر است مصرفشان را محدود کنید عبارتند از:
میوههایی که حاوی اسید است:
مانند لیمو، نارنج، گریپفروت، ترشی، تمشک و آلو: مصرف این میوهها ممکن است باعث کاهش جذب آهن در بدن شود.
میوههایی که حاوی فیبر بالا هستند.
مانند هلو، خرمالو، سیب، گلابی، خربزه و خیار: مصرف این میوهها باعث کاهش جذب آهن در بدن میشود. اما در عین حال، این میوهها حاوی مواد مغذی دیگری همچون ویتامین C و فیبر هستند که برای سلامتی کلی بدن مفید هستند.
باید توجه داشت که برخی از میوهها مانند انگور، زردآلو، هندوانه، توتفرنگی و توتسیاه غنی از آهن و ویتامین C هستند که برای درمان کم خونی بسیار مفید هستند.
بیشتر بدانید: بهترین روش های پیشگیری از بیماری های قلبی
بنابراین، بهترین راهکار برای درمان کم خونی، مصرف رژیم غذایی غنی از مواد مغذی ضروری از جمله آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک است.
در صورتی که بیماران کم خونی دچار علائم شدیدی هستند، بهتر است با پزشک خود درباره رژیم غذایی مناسب مشورت کنند.
چه نوع غذاهایی برای بیماران کم خونی مناسب است؟
رژیم غذایی مناسب برای بیماران کم خونی شامل مواد مغذی غنی از آهن، ویتامین B12، اسید فولیک و ویتامین C میباشد. بعضی از غذاهایی که برای بیماران کم خونی مناسب هستند عبارتند از:
مواد غذایی حاوی آهن:
گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، عدس، نخود، پنبه، اسفناج، کلم، بروکلی، گیاه خرفه، آجیل و مغزهای روغنی مانند بادام و آجیل.
مواد غذایی حاوی ویتامین B12:
گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی.
مواد غذایی حاوی اسید فولیک:
سبزیجات تازه مثل اسفناج، کلم، بروکلی، گیاه کلمبر، فلفل دلمه ای، کدو، نخود فرنگی، نعناع و شلغم.
مواد غذایی حاوی ویتامین C:
پرتقال، نارنج، گلابی، توت، توتفرنگی، توتسیاه، شلیل، نعناع، فلفل دلمه ای، گیاه کلمبر، کلم و بروکلی.
میزان مناسب آهن در روز
سوال این است که چه مقدار آهن باید در رژیم غذایی بیماران کم خونی مصرف شود؟
بیشتر بدانید: بهترین قرص برای پسردار شدن/معرفی داروها و رژیم غذایی مخصوص
مصرف مقدار مناسب آهن در رژیم غذایی بیماران کم خونی بستگی به سن، جنس، وزن و شدت کم خونی آنها دارد.
در بیشتر موارد، مصرف ۱۸ تا ۲۷ میلیگرم آهن در روز برای زنان و مصرف ۸ تا ۱۱ میلیگرم آهن در روز برای مردان، به عنوان میزان روزانه ضروری برای بدن توصیه میشود.
البته مصرف بیش از حد مکملهای آهن ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، یبوست و درد شکمی شود.
همچنین، مصرف مکملهای آهن در برخی از بیماران مانند بیماران دارای بیماریهای کبدی، بیماریهای آلرژیک و بیمارانی که قبلاً عفونتهای گوارشی داشتهاند، ممکن است مشکلاتی را به دنبال داشته باشد.
خوراکی های مفید برای درمان کم خونی
برخی خوراکیهایی که میتوانند در درمان کم خونی مفید باشند عبارتند از:
گوشت قرمز
گوشت قرمز حاوی مقدار زیادی آهن و ویتامین B12 است که هر دو برای تولید خون ضروری هستند.
ماهی
ماهی حاوی مقدار زیادی آهن و ویتامین B12 است که برای تولید خون ضروری هستند.
همچنین، ماهیهای چرب مانند ماهی سالمون، ماهی تن، ماهی ماکرل و ماهی سردآبی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که به سلامت قلب و عروق کمک میکنند.
تخم مرغ:
تخم مرغ حاوی مقدار زیادی ویتامین B12 هستند و به علت حاوی پروتئینهای کیفیت بالا، بهعنوان یک منبع غذایی کامل شناخته میشوند.
سبزیجات تازه
سبزیجات تازه مانند اسفناج، کلم، بروکلی، نعناع، گیاه خرفه و سبزیهایی که در رنگهای مختلف مانند قرمز، نارنجی و زرد هستند حاوی اسید فولیک هستند که برای تولید و نگهداری سلولهای خونی ضروری است.
خوراکیهای حاوی ویتامین C
مانند پرتقال، نارنج، گلابی، توت، توتفرنگی، توتسیاه، شلیل، نعناع، فلفل دلمه ای، گیاه کلمبر، کلم و بروکلی. ویتامین C به جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
لوبیا، نخود، عدس و سایر حبوبات
حبوبات حاوی مقدار زیادی آهن و پروتئین هستند که برای تولید خون ضروری هستند.
میوه های مناسب برای بیماری درمان کم خونی و فقر آهن
میوههایی که حاوی مقدار زیادی ویتامین C، اسید فولیک و آهن هستند، برای بیماران کم خونی و فقر آهن مناسب هستند.
برخی از این میوهها عبارتند از:
توتفرنگی:
توتفرنگی به دلیل حاوی مقدار زیادی ویتامین C و فیبر، منبع خوبی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب آهن از رژیم غذایی است.
توتسیاه:
توتسیاه حاوی مقدار زیادی ویتامین C، فیبر و آهن است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
بیشتر بدانید: تاثیر روانشناسی مثبت بر زندگی ما+ تکنیک هایی برای داشتن حال خوب
آناناس:
آناناس حاوی مقدار زیادی ویتامین C و آهن است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
پرتقال:
پرتقال حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
گوجهفرنگی:
گوجهفرنگی حاوی مقدار زیادی ویتامین C و آهن است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
هلو:
هلو حاوی مقدار زیادی ویتامین C و فیبر است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
خرمالو:
خرمالو حاوی مقدار زیادی ویتامین C، فیبر و آهن است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
آووکادو:
آووکادو حاوی مقدار زیادی ویتامین C، آهن و فیبر است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب آهن از رژیم غذایی کمک میکند.
تاثیر مصرف لبنیات بر بیماری کم خونی
مصرف لبنیات میتواند برای تقویت سلامتی و پیشگیری از برخی بیماریها مفید باشد، اما در مورد تاثیر مصرف لبنیات بر بیماری کم خونی، نتایج تحقیقات مختلفی وجود دارد.
بیشتر بخوانید: برای رفع سردرد بعد از قلیان چه کنیم؟/ از دراز کشیدن و ماساژ تا استفاده از کمپرس آب سرد
بعضی تحقیقات نشان دادهاند که مصرف لبنیات، به خصوص پنیر و ماست، میتواند باعث کاهش جذب آهن از رژیم غذایی شود و در نتیجه به بروز کم خونی منجر شود.
این اثرات ممکن است به دلیل وجود کلسیم در لبنیات باشد که باعث کاهش جذب آهن میشود.
در مقابل، برخی تحقیقات نشان دادهاند که مصرف لبنیات، به خصوص ماست، میتواند برای درمان کم خونی مفید باشد.
این اثرات ممکن است به دلیل وجود ویتامین B12 در ماست باشد که برای تولید سلولهای خونی ضروری است.
بنابراین، در مورد تاثیر مصرف لبنیات بر بیماری کم خونی نتایج تحقیقات متضادی وجود دارد و باید با توجه به وضعیت فرد، مقدار مصرف لبنیات، و سایر عوامل موثر بر کم خونی، تصمیم گیری شود.
به هر حال، برای پیشگیری از کم خونی، باید از تنوع در مصرف مواد غذایی و رعایت ترکیبات غذایی مناسب در وعدههای غذایی پیروی کرد.
تاثیر مصرف گیاهان دارویی برای درمان کم خونی
گیاهان دارویی میتوانند به عنوان یک راه درمانی برای بیماری کم خونی مورد استفاده قرار گیرند.
برخی گیاهان دارویی که به عنوان درمان بیماری کم خونی مفید هستند، عبارتند از:
نشادر کبابی:
این گیاه دارای مقدار زیادی آهن و فولات است که به تولید سلولهای خونی کمک میکند.
زعفران:
زعفران حاوی مقدار زیادی آهن و مس است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند و درمان بیماری کم خونی مفید است.
گل گاوزبان:
گل گاوزبان دارای مقدار زیادی آهن و فولات است که به تولید سلولهای خونی کمک میکند.
شاهتره:
شاهتره دارای مقدار زیادی آهن و ویتامین C است که به تولید سلولهای خونی کمک میکند و جذب آهن از غذا را افزایش میدهد.
نعناع:
نعناع حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که جذب آهن از غذا را افزایش میدهد و به تولید سلولهای خونی کمک میکند.
گل بابونه:
گل بابونه دارای مقدار زیادی آهن و فولات است که به تولید سلولهای خونی کمک میکند.
درمان کم خونی با کنجد
کنجد یکی از مواد غذایی غنی به مواد مغذی است و میتواند به عنوان یکی از راههای درمانی برای بیماری کم خونی استفاده شود.
بیشتر بدانید: آموزش تصویری خواندن تاریخ انقضای روی قرص+فیلم
کنجد حاوی مقدار زیادی آهن، فیبر، ویتامین C، ویتامین B6، و ویتامین E است که به تولید سلولهای خونی کمک میکنند.
برخی روشهای مصرف کنجد برای درمان کم خونی
مصرف آب کنجد:
شما میتوانید یک قاشق غذاخوری کنجد را در یک لیوان آب بریزید و آن را برای چند دقیقه قرار دهید تا کنجد به آب جذب شود.
بهتر است این کار را در شب انجام دهید و صبح هنگام قبل از صبحانه مصرف کنید.
مصرف کنجد خام:
میتوانید کنجد خام را به عنوان یکی از منابع غنی آهن در رژیم غذایی خود قرار دهید. میتوانید کنجد را به عنوان تزئین برای سالاد، غذای آسیایی، یا تهینه استفاده کنید.
مصرف روغن کنجد:
میتوانید روغن کنجد را به عنوان یکی از منابع غنی ویتامین E در رژیم غذایی خود قرار دهید.
روغن کنجد را میتوانید برای پخت و پز، تهیه سس، یا تزئین غذاها استفاده کنید.
درمان کم خونی با خرما
خرما یکی از مواد غذایی غنی به مواد مغذی است و میتواند به عنوان یکی از راههای درمانی برای بیماری کم خونی استفاده شود.
خرما حاوی مقدار زیادی فیبر، پتاسیم، ویتامین B6، و فولات است که به تولید سلولهای خونی کمک میکنند.
برخی روشهای مصرف خرما برای درمان کم خونی
مصرف خام خرما:
میتوانید خرما را به عنوان یکی از منابع غنی فیبر و فولات در رژیم غذایی خود قرار دهید. خرما را میتوانید به تنهایی یا به همراه دیگر میوهها مصرف کنید.
مصرف شیره خرما:
شما میتوانید شیره خرما را به عنوان یک نوشیدنی طبیعی مصرف کنید.
مصرف خرما با داروهای مربوطه:
برخی از داروهای مربوط به کم خونی، مانند فولیک اسید، بهتر جذب میشوند هنگامی که با خرما مصرف میشوند.
بنابراین، میتوانید خرما را به عنوان یک مکمل غذایی در کنار داروهای مربوط به کم خونی مصرف کنید.
درمان کم خونی با اسفناج
اسفناج یکی از مواد غذایی غنی به مواد مغذی است و میتواند به عنوان یکی از راههای درمانی برای بیماری کم خونی استفاده شود.
اسفناج حاوی مقدار زیادی آهن، فولات، ویتامین C، و ویتامین B12 است که به تولید سلولهای خونی کمک میکنند.
برخی روشهای مصرف اسفناج برای درمان کم خونی
مصرف اسفناج خام:
میتوانید اسفناج را به عنوان یکی از منابع غنی آهن و فولات در رژیم غذایی خود قرار دهید. میتوانید اسفناج را به صورت سالاد یا به همراه دیگر مواد غذایی مصرف کنید.
مصرف اسفناج پخته:
مصرف اسفناج پخته نیز میتواند به عنوان یک راه درمانی برای کم خونی مورد استفاده قرار گیرد.
خوب است بدانید: بهترین روش های تقویت حافظه و افزایش تمرکز
میتوانید اسفناج را به صورت سبزی پخته، یا در تهیه غذاهای مختلف مانند پیتزا، پاستا و سوپ استفاده کنید.
مصرف آب اسفناج:
میتوانید اسفناج را به همراه سایر مواد غذایی مانند سبزیجات، سبوس برنج و تخم مرغ در آب جوش بریزید و آن را به عنوان یک نوشیدنی طبیعی مصرف کنید.
درمان کم خونی با مویز
مویز یکی از مواد غذایی غنی به مواد مغذی است و میتواند به عنوان یکی از راههای درمانی برای بیماری کم خونی استفاده شود. مویز حاوی مقدار زیادی آهن، فولات، ویتامین C، و ویتامین K است که به تولید سلولهای خونی کمک میکنند.
برخی روشهای مصرف مویز برای درمان کم خونی
مصرف مویز خام:
میتوانید مویز را به عنوان یکی از منابع غنی آهن و فولات در رژیم غذایی خود قرار دهید. مویز را میتوانید به صورت تازه و خام یا به عنوان تزئین برای سالاد و غذاهای دیگر مصرف کنید.
مصرف مویز پخته:
مصرف مویز پخته نیز میتواند به عنوان یک راه درمانی برای کم خونی مورد استفاده قرار گیرد. میتوانید مویز را به صورت سبزی پخته، یا در تهیه غذاهای مختلف مانند سوپ، کوکو و کباب استفاده کنید.
مصرف آب مویز:
میتوانید مویز را به همراه دیگر مواد غذایی مانند سبزیجات، سبوس برنج و تخم مرغ در آب جوش بریزید و آن را به عنوان یک نوشیدنی طبیعی مصرف کنید.
راه های تشخیص بیماری کم خونی و شدت بیماری:
برای بررسی شدید بودن یا عدم شدید بودن کم خونی شما، باید به پزشک مراجعه کنید و تستهای لازم را انجام دهید.
با این حال، برخی علائم کم خونی شدید عبارتند از:
- خستگی و ضعف شدید
- تنگی نفس و دل درد
- افت فشار خون
- سرگیجه و سردرد
- رنگ پوست کمرنگ و زردرنگ شدن پوست (در برخی موارد)
چند توصیه برای افزایش جذب آهن
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C: مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند پرتقال، توتفرنگی، ترشی، گوجه فرنگی، برگ سبزیجات و لیمو میتواند جذب آهن از غذا را افزایش دهد.
خوردن مواد غذایی حاوی فیبر: خوردن مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوهها، سبزیجات، غلات و نان کامل میتواند به سلامت دستگاه گوارش و جذب مواد مغذی کمک کند.
اجتناب از مصرف چای و قهوه: مصرف چای و قهوه میتواند باعث کاهش جذب آهن از غذا شود. بهتر است این موارد را با میوههای ترش و غنی به ویتامین C جایگزین کنید.
استفاده از تجهیزات آشپزخانه: استفاده از تجهیزات آشپزخانه مانند ماهیچههای چدنی، قابلمههای آهنی و ماهیچههای استیل میتواند به افزایش مقدار آهن در غذا و جذب آن کمک کند.
مصرف مواد غذایی حاوی آهن همراه با غذای حاوی کلسیم: مصرف غذای حاوی کلسیم مانند شیر، محصولات لبنی و سبزیجات تاریک رنگ میتواند به جذب آهن از غذا کمک کند.
مصرف مواد غذایی حاوی آهن همراه با منابع پروتئینی: مصرف مواد غذایی حاوی آهن همراه با منابع پروتئینی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، لوبیا و نخود میتواند جذب آهن از غذا را افزایش دهد.
تاثیر ورزش در درمان کم خونی
ورزش و فعالیتهای بدنی میتوانند به بهبود وضعیت کم خونی کمک کنند.
خوب است بدانید: بهترین تکنیکهای مدیریت استرس/ معرفی تمرین و خوراکی های مناسب کاهش اضطراب
با این حال، باید توجه داشت که ورزش تنها نمیتواند کم خونی را درمان کند و باید همراه با مصرف مواد غذایی غنی به آهن، فولات، ویتامین B12 و ویتامین C و در صورت لزوم مصرف مکملهای آهن انجام شود.
ورزش و فعالیتهای بدنی میتوانند به ترقی فعالیتهای قلبی، عروقی و عضلانی و افزایش جریان خون در بدن کمک کنند.
همچنین، ورزش میتواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش خستگی و ضعف کمک کند که این موارد معمولاً با کم خونی همراه هستند.
شنا، بدمینتون، تنیس و فوتبال
ورزشهایی که باعث افزایش نفس و تنفس عمیق میشوند، مثل دویدن، شنا، بدمینتون، تنیس و فوتبال میتوانند به بهبود کم خونی کمک کنند.
با این حال، باید توجه داشت که در صورتی که کم خونی شما شدید است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و قبل از شروع فعالیتهای ورزشی، به دلیل خطر وارد شدن در مشکلات بیشتر، باید نظر پزشک را دریافت کنید.
تاثیر استعمال دخانیات بر بیماری کم خونی
مصرف دخانیات میتواند بر سلامت کلی بدن تاثیرات منفی داشته باشد و در مورد کم خونی هم اثرات منفی بسیاری دارد.
بر اساس تحقیقات علمی، مصرف دخانیات باعث میشود که کم خونی بیشتر شود و باعث کاهش میزان آهن در بدن شود.
همچنین، مصرف دخانیات باعث افزایش تولید رادیکالهای آزاد در بدن میشود که باعث آسیب به سلولها و بافتهای بدن میشوند و میتوانند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مختلف شوند.