در هفته‌های گذشته خبر عدم ایفای تعهد ارزی توسط برخی از شرکت‌های دارویی با واکنش‌های متعددی از جانب اصحاب رسانه، کارشناسان و مسوولین حوزه سلامت روبرو شد. پس از اظهارنظر وزیر بهداشت درباره ابهام در توزیع ارز دولتی دارو و توضیحات متعاقب وزیر اقتصاد و مدیران اداره کل تجهیزات پزشکی، به نظر می‌رسد تصمیماتی توسط وزارت بهداشت درباره سامانه‌های نظارتی این حوزه اتخاذ شده است. در این راستا، محمدرضا شانه‌ساز رئیس سازمان غذا و دارو اظهار داشت که «باید نقاط ابهام در سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو برطرف شوند، روند اجرای این برنامه طولانی شده و باید مشکلات این برنامه برطرف و کامل شود. در زمینه قرارداد پشتیبانی و در بحث شرکت پیمانکاری تغییراتی در این سامانه ایجاد خواهد شد».
*سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو چیست؟
سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو که به اختصار «تیتک» نیز نامیده می‌شود، از سال ۹۲ و پس از بحران ارزی و کمبود دارویی و اختلاف آماری یک میلیارد دلاری بین وزارت بهداشت، بانک مرکزی و گمرک پیرامون ارز تخصیصی به دارو عملیاتی شد.
در ادامه در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، بر تکمیل و تسریع در راه‌اندازی بخشهای باقیمانده این سامانه تاکید شد. هدف این سامانه، ردیابی و رهگیری کالاهای سلامت‌محور و ارز تخصیصی به آنها در زنجیره تامین است. سامانه تیتک از دو بخش اصلی «پرتال ارزی» و «پرتال دارویی» تشکیل شده است
پرتال ارزی این سامانه، امکان رصد ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت، رصد تامین ارز در بانک مرکزی و رصد ترخیص دارو در گمرک را برای سیاست‌گذاران فراهم می‌سازد. پس از ترخیص دارو در گمرک و ورود آن به کشور نیز رصد پخش دارو در شرکت‌های پخش و رصد فروش دارو در داروخانه‌ها در این سامانه انجام می‌شود. سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو به سامانه‌های اطلاعاتی سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها نیز متصل شده است، از این رو امکان تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های مختلف را نیز فراهم می‌سازد. در شکل زیر برخی از دستگاه‌ها و سازمان‌های متصل به سامانه تیتک نشان داده شده اند.
*مسؤولان درباره تیتک چه می‌گویند؟
ضرورت ایجاد و توسعه سامانه تیتک همواره مورد تاکید مسؤولین کشور بوده است. حسن روحانی رئیس جمهور، درباره این سامانه اظهار داشت که «طراحی و اجرای سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت سازمان غذا و دارو، سیستمی‌سازی اسناد تجاری و مجوزها و نیز ردیابی و رهگیری اقلام سلامت‌محور از سال ۹۲ در دستورکار قرار گرفته است و هم‌اکنون اجرای کامل این سامانه نیازمند همکاری بیشتر دستگاه‌های مسئول است».
ایرج حریرچی، قائم مقام وزارت بهداشت نیز در این باره اظهار داشت که «این سامانه و اجرای این طرح به عنوان یکی از مهمترین سامانه‌های سازمان غذا و دارو، ابزار بسیار دقیقی برای تفکیک فراورده های اصیل از فراورده های تقلبی، غیرمجاز و قاچاق ایجاد می‌کند».
در برنامه پیشنهادی وزرای بهداشت فعلی و قبلی نیز اجرای سامانه ردیابی و رهگیری دارو به عنوان یک برنامه محوری و مهم آورده شده است. که در ادامه به مرور برخی از این اظهار نظرها می‌پردازیم:
حسن روحانی، رئیس جمهور: طراحی و اجرای سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت سازمان غذا و دارو؛ سیستمی‌سازی اسناد تجاری و مجوزها و نیز ردیابی و رهگیری اقلام سلامت‌محور از سال ۹۲ در دستورکار قرار گرفته است و هم‌اکنون اجرای کامل این سامانه نیازمند همکاری بیشتر دستگاه‌های مسوول است.
غلامرضا اصغری رئیس سازمان غذا و دارو: ارتقای سامانه TTAC جهت ردیابی اصالت کلیه محصولات غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی از مبدأ تا مقصد یکی از اقدامات مهم سازمان غذا و دارو بوده است.
ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت: این سامانه و اجرای این طرح به عنوان یکی از مهمترین سامانه های سازمان غذا و دارو، ابزار بسیار دقیقی برای تفکیک فراورده های اصیل از فراورده‌های تقلبی، غیرمجاز و قاچاق ایجاد می کند. با اجرایی شدن این طرح، امکان ردیابی و رهگیری فراورده های سلامت محور مهیا و ابزار بسیار دقیقی برای کنترل اصالت فراورده‌ها و اطمینان بخشی به مصرف کنندگان به وجود آمده است. در حال حاضر بیش از۶۰ کشور در دنیا در حال اجرای طرح های مبارزه با قاچاق و تقلب با بهره گیری از سیستم های شناسه‌گذاری فراورده‌ها موسوم به Tracking and Tracing هستند.
علی مویدی رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز: اگر سامانه TTAC با تلاش وزارت بهداشت به طور کامل تحقق پیدا کنند، داروهای قاچاق در جامعه جمع می شوند. لینک دکتر پیرصالحی رئیس سازمان غذا و دارو اگر از سامانه‌ها استفاده نکنیم علاوه بر ایجاد خطر در حوزه سلامت فرآورده‌ها، شرکت‌های تولیدکننده نیز به دلیل افزایش کالاهای تقلبی در معرض مخاطره قرار خواهند گرفت. بدون سامانه الکترونیک در اتاق تاریک قدم می‌زنیم اما در صورتی که اطلاعات موجود در سامانه سازمان غذا دارو وارد شود تصمیم گیری برای ما و شرکت‌های تولید کننده آسان‌تر می‌شود.
رسول دیناروند رئیس اسبق سازمان غذا و دارو: با راه‌اندازی سامانه TTAC، اجرای نظام رهگیری، ردیابی و کنترل اصالت، کالاهای وارداتی حوزه سلامت را از مبادی ورودی تا هنگام تحویل به مصرف کننده رهگیری و ردیابی کرده و با ایجاد امکان کنترل اصالت محصول برای مصرف کننده، حق مصرف کننده برای خرید محصول اصیل و سالم را پاس داشته است.
وحید مفید مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو: سامانه TTAC بسیاری از فرآیندهای مربوط به صدور و نظارت مجوز واردات مواد اولیه صنایع غذایی را کاهش داده است. لینک دکتر جهان پور سخنگوی سازمان غذا و دارو با توسعه سامانه‌های سازمان غذا و دارو به خصوص سامانه TTAC تخلفات حوزه دارو از سطح تولید تا عرضه قابل رصد خواهد بود.
محمد هاشمی مدیر روابط عمومی اسبق سازمان غذا و دارو: سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت فراورده‌های سلامت با ایجاد شفاف سازی در امر تامین و گردش فراورده‌های سلامت محور، باعث به خطر افتادن منافع بسیاری از سودجویان- به ویژه افرادی که فعالیت تجاری مجرمانه داشته و شفافیت موجب مخاطرات در منافع نامشروع آنان شده است.
ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت: سامانه کنترل اصالت فرآورده های سلامت محور یک ضرورت در راستای مبارزه با قاچاق محصولات سلامت از جمله داروها، مکمل های غذایی، لوازم آرایشی-بهداشتی و تجهیزات پزشکی به شمار می رود که بایستی در آینده نزدیک با جدیت بیشتری پیگیری شود.
آدرس‌دهی غلط مافیای دارو به تصمیم‌گیران درباره سامانه تیتک در پی عزم وزیر بهداشت برای حذف امضاهای طلایی و ایجاد شفافیت ارزی، مافیای دارو که منافع خود را در خطر دیده است، تلاش‌های خود را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای تاثیرگذاری بر روند تصمیم‌گیری‌ها آغاز کرده است.
از جمله تلاش‌های مستقیم این گروه می‌توان به صرف هزینه و تخریب رسانه‌ای وزیر بهداشت اشاره کرد. اما بخش مغفول تلاش‌های این گروه، اقدامات غیرمستقیم آنان برای حذف یا به حاشیه راندن سامانه‌های نظارتی نظیر تیتک است. در همین راستا، برخی پیشنهاد «ایجاد سامانه‌های نظارتی جدید» را با بهانه نقص و آسیب‌پذیری سامانه تیتک مطرح کرده اند که متاسفانه این پیشنهاد از زبان مسئولین سازمان غذا و دارو نیز شنیده می‌شود.
انتقادهای مطرح شده نظیر «استقرار سرورها در خارج از کشور» و «نقص سامانه تیتک در ارسال مجوزهای ارزی» طی روزهای گذشته از سوی کارشناسان با واکنش سعید نمکی، وزیر بهداشت همراه بود و وی در خصوص عملکرد این سامانه توضیح داد: سامانه تیتک سامانه‌ای است که می‌توانسته به ثبت و ضبط درست به اطلاعات بپردازد البته بعضا نارسایی‌هایی وجود داشته که هنوز از بین نرفته و ما هنوز روی این سامانه ۴ ماه است کار می‌کنیم. اکنون سامانه تیتک را بازنگری کرده و تعمیرات لازم را برای شفافیت بیشتر انجام می‌دهیم و داشبوردهای مدیریتی قابل پیگیری را نصب می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: سامانه تیتک اشکالاتی داشته و اینکه همه ادعاهایی در خصوص تخلفات در این راه تائید کنم لازم است در این خصوص بررسی بیشتری انجام شود.
وزیر بهداشت تصریح کرد: اخیرا چند پرونده جدید را در خصوص وجود مشکلاتی در دریافت ارز توسط برخی افراد تحویل مقامات قضایی دادیم. البته بنده پرونده‌ای را که آقای توکلی مطرح کرده به دلیل اینکه برای دو سه سال گذشته بوده شخصا به آن ورود نکردم. بنده پرونده‌هایی که در زمان خودم بوده را رسیدگی کردم و طی روزهای گذشته ۵ پرونده را تقدیم مراجع ذیربط کردم تا آنها را بررسی کنند.
در خصوص ادعای برخی کارشناسان در خصوص نقص تیتک در ارسال مجوز ارزی در نیمه اول سال ۹۷، باید گفت که در سال گذشته تخصیص ارز برای ثبت سفارش در پرتال ارزی با دستور معاون اول رئیس جمهور و درخواست وزیر بهداشت طی دو مرحله (مرداد ۹۷ و مهر۹۷) برای بروزرسانی لیست مجوزهای ارزی متوقف بوده و در بازه زمانی مذکور سامانه تیتک همچنان فعال بوده است.
به نظر می‌رسد، جریانات خاص راهبرد «مقابله مستقیم» با اقدامات فسادستیز وزیر بهداشت را کنار گذشته و این‌بار در مقام یک دلسوز، راهبرد «مقابله غیرمستقیم» را از طریق ارائه آمار و اطلاعات نادرست و آدرس‌دهی غلط به تصمیم‌گیران در پیش گرفته است. از این رو ضروری است وزیر بهداشت و مسؤولین سازمان غذا و دارو با هوشیاری مضاعف، راهبرد جدید مافیای دارو را شناخته و در برابر اقدامات آتی آنها تصمیم صحیح را اتخاذ کنند. همچنین بهتر است به جای ایجاد یک سامانه جدید تلاش خود را برای برطرف کردن نواقص احتمالی سامانه تیتک به کار گیرند.
منبع: فارس
انتهای پیام/
