وقوع زلزله در طول سالهای اخیر هزینه‌های قابل توجهی را به اهالی فارس تحمیل کرده؛ هزینه‌هایی که کارشناسان و صاحبنظران معتقدند با مقاوم‌سازی منازل و زیرساخت‌ها در مناطق زلزله‌خیز به حداقل می‌رسد.
به گزارش پایگاه خبری امیدرسان، شامگاه دوشنبه هفدهم دیماه زمین‌لرزه‌ای با قدرت چهار و هفت دهم ریشتر روستای دهرم و دژگاه در شهرستان فراشبند استان فارس را لرزاند؛ زلزله‌ای که موجب ترک خوردگی برخی ساختمان‌های خشتی و کاهگلی و قطعی برق چند روستا شد.
در پی این حادثه سه تیم ارزیاب برای ارزیابی میزان خسارات احتمالی به روستاهای نزدیک کانون زلزله اعزام شدند و تمامی پایگاه‌های هلال‌احمر استان به حالت آماده باش درآمدند اما این اولین و آخرین باری نیست که استان فارس با این بحران رو به رو می‌شود.
سوم آبان ماه ۱۴۰۳ هم مدیرکل بحران استانداری فارس در پی زمین‌لرزه ۴.۶ ریشتری در عمق ۱۹ کیلومتری زمین در حوالی شهر دهرم اعلام کرد که این زلزله خسارات جانی نداشت اما آسیب‌هایی به منازل مسکونی وارد شده که تیم‌های ارزیابی برای برآورد میزان خسارات به محل زلزله اعزام شده‌اند.
با این حال پس از وقوع زلزله اخیر فراشبند مدیرکل بنیاد مسکن به همراه معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار فارس از دهستان دژگاه این شهرستان بازدید کردند و ضمن دیدار و دلجویی از مردم آسیب‌دیده از زمین‌لرزه با حضور در منازل حادثه‌دیده از نزدیک در جریان مشکلات ساکنان این منطقه قرار گرفتند.
مدیرکل بنیاد مسکن فارس گفت: این بنیاد با ارزیابی میزان تخریب گام‌های نخست را برای جبران خسارت‌های وارد شده به دهستان دژگاه انجام داده؛همچنین برنامه‌ریزی برای نوسازی منازل آسیب‌دیده از زلزله صورت گرفته که این برنامه‌ها با همکاری سایر نهادها و سازمان‌ها اجرایی خواهد شد.
طبق اعلام سید علیرضا حمیدی در سالهای اخیر حدود ۱۶ هزار و ۳۰۶ متقاضی مقاوم‌سازی مسکن روستایی در استان فارس برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شدند که از این تعداد ۱۵ هزار و ۹۰۶ متقاضی عقد قرار داد بستند و ۱۴ هزار و ۷۶۲ قرارداد در مرحله فونداسیون و اجرای زیر ساخت است.
اگرچه تاکنون اقدامات مختلفی توسط بنیاد مسکن برای ارائه خدمات و مقاوم‌سازی منازل مسکونی انجام شده اما اینکه این اقدامات تا چه اندازه توانسته به اهداف مورد نظر خود دست یابد و موجبات کاهش خسارات ناشی از حوادث طبیعی را فراهم کند پرسشی است که پاسخ آن در طول زمان و با بررسی آمارهایی که در زمان ارزیابی میزان آسیب‌های ناشی از این حوادث ارائه می‌شود مشخص خواهد شد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس که معتقد است زلزله فراشبند هشداری برای مقاوم‌سازی منازل غیرایمن بود در بازدید از این منطقه زلزله‌زده اعلام کرد: حدود ۷۰درصد کل بناهای روستایی استان مقاوم‌سازی شدند و ۳۰درصد باقی مانده که بنیاد مسکن مقاوم‌سازی آنها را در دستورکار خود قرار داده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس نیز در این درباره به خبرنگار ایرنا گفت: بدون شک بنیادمسکن در طول سالهای اخیر اقدامات قابل توجهی در بخش مقاوم‌سازی منازل مسکونی در مناطق مختلف استان فارس انجام داده و می‌توان گفت در برخی نقاط ۷۰ درصد مناطق استان مقاوم‌سازی شده‌اند اما نیاز است که این اقدامات با جدیت بیشتری ادامه یابد.
غلامرضا غلامی اما معتقد است اکثر زلزله‌هایی که در طول سالهای گذشته در استان فارس رخ داده قدرت چندانی برای تخریب نداشته‌اند؛ اغلب این زلزله‌ها زیر پنج ریشتر بوده‌اند؛ معمولا زلزله‌هایی زیر چهار ریشتر که اکثر آنها با عمق زیاد در استان فارس رخ می‌دهند خساراتی به دنبال ندارند.
به گفته مدیرکل بحران استانداری بیشتر زمین لرزه‌ها در جنوب استان رخ می‌دهد و مقاوم‌سازی در استان فارس در حال حاضر برای زلزله‌های هفت یا هشت ریشتری انجام می‌شود.
او در نظر گرفتن تسهیلات خوب از سوی دولت برای روستاییان را دلیل وضعیت بهتر مقاوم‌سازی در روستاها در مقایسه با شهرها دانست و افزود: در حال حاضر تسهیلات حدود ۳۵۰ میلیون تومان با اقساط ۲۰ ساله و با ۲ سال دوره تنفس برای روستاییان در نظر گرفته شده که این رویکرد ظرفیت خوبی را برای مقاوم‌سازی در روستاها ایجاد کرده و بسیاری از روستاییان استقبال قابل توجهی از این تسهیلات می‌کنند.
مدیرکل بحران استان فارس می‌گوید این تسهیلات در شهرها با مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان و سود ۱۸ درصد اعطا می‌شود که این تفاوت باعث شده جامعه شهری در بافت فرسوده تمایلی برای تغییر ساخت و ساز و مقاوم‌سازی نداشته باشد.
اما همان‌گونه که مدیرکل بحران استانداری فارس نیز گفت زلزله همیشه آسیب‌زا نیست بلکه زمانی می‌تواند موجب تخریب و خسارت شود که چند ویژگی مهم مانند شتاب و محتوای فرکانسی قابل توجه و مدت زمان تداوم قابل ملاحظه‌ای داشته باشد؛ شاخص‌های دیگری مانند شدت و بزرگا نیز مورد توجه هستند اما بسیاری از کارشناسان معتقدند زلزله‌های فارس این ویژگی‌ها را ندارند.
مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور گفت: زلزله اخیر در استان فارس جزو زلزله‌ها با شدت متوسط محسوب می‌شود و شدت تخریب سازه‌ها نشان می‌دهد که این زلزله در عمق ۱۰کیلومتری رخ داده؛ پس‌لرزه‌های آن هم از ۲/۵ تا ۳/۴ ریشتر بود.
طهمورث یوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: حدود ۱۴ یا ۱۵ سال پیش بود که زلزله‌ای با همین بزرگی در همین منطقه رخ داد و خساراتی هم برای مناطق مسکونی به همراه داشت اما بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته می‌توان گفت خسارت زلزله اخیر کمتر از میزان خسارت زلزله قبل است؛ این موضوع نشان می‌دهد وضعیت مقاوم‌سازی نسبت به گذشته بهتر شده است.
او اضافه کرد: در حال حاضر خسارت به منازلی وارد شده که یا مقام‌سازی نشدند و اصول فنی را در مقام‌سازی رعایت نکرده‌اند یا منازلی هستند که در مراحل اولیه ساخت و ساز قرار دارند و هنوز تکمیل نشده‌اند؛ برخی از منازل آسیب‌دیده از نظر قدمت عمر زیادی داشته‌اند و جزو خانه‌های قدیمی محسوب می‌شوند.
مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور هم معتقد است بخش جنوب استان فارس جزو مناطق پرخطر زلزله است و گسل‌های بنیادی در این مناطق وجود دارند که این گسل‌ها، گسل‌های جوان و لرزه‌خیزی هستند که می‌توانند به صورت دائم زلزله ایجاد کنند؛ البته به طور معمول و روزانه هم این زلزله‌ها در حال رخ دادن هستند اما به دلیل شدت پایینی که دارند برای انسان محسوس نیستند.
آن طور که یوسفی می‌گوید زلزله با همین میزان بزرگی معمولا هر چند سال یکبار در این مناطق تکرار می‌شود و می‌توان گفت دوره بازگشت برخی از این زلزله‌ها حدود ۱۰ تا ۱۵ سال است، لذا با مطلع بودن از دوره بازگشت زلزله و آگاهی از وجود گسل‌ها در این مناطق می‌توان تدابیر لازم را برای کاهش خسارات ناشی از این پدیده اتخاذ کرد.
او یادآور شد: البته مفهوم دوره بازگشت زلزله‌ها به معنی وقوع حتمی زلزله در طی دوره زمانی خاص نیست و پیش بینی زلزله به طور دقیق امکان ندارد اما می‌توان با توجه به زلزله‌خیز بودن برخی مناطق تمهیدات کافی را برای آسیب کمتر دید.
مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور افزود: اکثر گسل‌ها در شمال کشور و یا در برخی استان‌ها مانند خوزستان می‌توانند زلزله‌های قدرتمند با مقیاس بزرگ ایجاد کنند اما در استان فارس شدت امواج زلزله زیاد نیست؛ در واقع گسل‌ها به چند دسته فعال، نیمه فعال و غیرفعال تقسیم‌بندی می‌شوند و اگرچه گسل‌های فارس از گسل‌های فعال هستند اما به دلیل ساختار زمین‌شناسی که این گسل‌ها در آن قرار گرفته‌اند چندان استعداد وقوع زمین لرزه قدرتمند در آنها وجود ندارد؛ در واقع یکی از ویژگی‌های خوب استان فارس این است که این استان نسبت به سایر استان‌ها از جمله خوزستان و مناطق شمالی کشور گسل‌های خطرناک و مخربی ندارد.
او اضافه کرد: اثرات زلزله احتمالی بر بناها و سازه در مناطق مختلف شهر متفاوت است و بستگی به نوع خاک و نحوه ساخت دارد؛ منازلی که با در نظر گرفتن شرایط مقام‌سازی احداث می‌شوند در برابر این زلزله‌ها تا ۶ریشتر هم آسیب نمی‌بینند.
یوسفی که معتقد استان فارس از نظر آب و هوایی، گرما و سرمای شدیدی را در فصول مختلف تجربه می‌کند، گفت: این استان با فرسایش شدید خاک نیز رو به روست و از مناطق پُر خطر زلزله به شمار می‌رود، لذا نیاز است زیرساخت‌هایی مانند جاده و خط انتقال آب و برق به صورت مستمر رصد شوند و سازه‌ها و منازل از استحکام و ایمنی لازم بهره ببرند. چراکه تنها راه برخورد با زلزله مقاوم‌سازی است.
