معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: امسال یک‌هزار و چهار طرح حوزه آب و خاک شامل طرح یک‌هزار هکتاری در حوزه شبکه‌های آبیاری تا طرح‌های کوچک بازسازی قنوات و دیگر طرح‌های آب و خاک که با اعتباری بیش از یک هزار و ۵۷۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در هفته دولت به بهره‌برداری رسید.
به گزارش پایگاه خبری امیدرسان، «صفدر نیازی» با شمردنن برخی از طرح‌های حوزه آب و خاک مانند سامانه‌های نوین آبیاری، احیاء و مرمت قنوات، تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی، پوشش انهار سنتی و بتنی کردن کانال‌های خاکی، ساخت استخرهای ذخیره آب، انتقال آب با لوله و غیره، اظهار داشت: وزارت جهاد کشاورزی متولی امنیت غذایی کشور است و برای دستیابی به این مهم ارتقای بهره‌وری در تولید محصولات کشاورزی، هدف تعیین شده در این مسیر است.اجرای طرح ۲۲۷ هزار هکتاری ساخت شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشورمعاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره بزرگترین طرح‌های آب و خاک کشور، گفت: طرح ۲۲۷ هزار هکتاری ساخت شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور در استان‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل، از جمله طرح‌های کلان و تاثیرگذار حوزه آب وخاک است که اکنون در حال اجرا و تکمیل آن هستیم.
تاکنون حدود ۱۴۰ هزار هکتار این طرح به اتمام رسیده و تحویل مردم شده است و بقیه نیز تا پایان سال تحویل خواهد شد.وی افزود: در استان‌های شرقی هم در سال‌های گذشته این طرح در سطح چهار هزار هکتار تمام شده و به بهره‌برداری رسیده است. اعتبار این طرح کلان ملی با دستور رهبر معظم انقلاب از محل صندوق ذخیره ارزی تامین شده است.
نیازی از اجرای طرح سامانه‌های نوین آبیاری سالیانه به طور متوسط در ۱۰۰ هزار هکتار خبر داد و اظهار داشت: این طرح به دلیل محدودیت منابع مالی و افزایش قیمت مواد اولیه تجهیزات پلی اتیلن و سایر اتصالات مورد نیاز سطح اجرایی کاهش یافته و به سالیانه ۵۰ هزار هکتار رسیده است.
وی ابراز امیدواری کرد: با تاکید رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای هیات دولت چهاردهم مبنی بر توجه ویژه به مقوله آب و سامانه‌های نوین آبیاری، اعتبارات مورد نیاز این طرح تامین و فراهم شود.
این مقام مسئول، اجرا و توسعه شبکه‌های آبیاری را سومین طرح کلان حوزه آب و خاک برشمرد و تصریح‌کرد: تاکنون در کل کشور یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار شبکه‌های فرعی آبیاری اجرا شده است و ۸۰۰ هزار هکتار نیز شبکه اصلی به همت وزارت نیرو در اراضی به اجرا درآمده است. در زمینه توسعه شبکه‌های فرعی آبیاری ردیف اعتباری وجود دارد و سالی ۷۰۰ الی ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه می‌شود که البته این منابع اعتباری تکافوی زمین‌های باقی مانده را نمی‌دهد.اجرای موفقیت‌آمیز طرح لایروبی و مرمت قنوات در کشورمعاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی با تاکید بر اینکه طرح بعدی لایروبی و مرمت قنوات است، گفت: حدود ۶۰ درصد قنوات ما در استان‌های شرقی است، حدود ۶ هزار و ۵۰۰ رشته قنات در یزد داریم و نزدیک به هفت‌هزار رشته قنات در خراسان جنوبی و در خراسان رضوی نیز به همین میزان رشته قنات وجود دارد.
منابع اعتباری این طرح از محل کمک‌های دولتی و نهادهایی همچون بنیاد برکت، بنیاد علوی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) است.نیازی تصریح‌کرد: در بیشتر طرح‌ها به واسطه افزایش هزینه در هکتار، عملکرد خیلی افزایش پیدا نکرده است. البته تنها طرحی که در مقایسه با سنوات گذشته رشد خوب و قابل قبول داشته، عملکرد ما در حوزه قنوات است.وی اظهار داشت: در شرق کشور مشکل آب به شدت جدی است. در یک روستا کل آب آشامیدنی، حیات و کشاورزی اش به یک یا چند رشته قنات وابسته است و وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه یک تکلیف اجتماعی دارد، زیرا بحث اشتغال و پایداری تولید در کنار مردم بودن و همراهی با آنها مطرح است.
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره چالش‌های پیش روی طرح‌های آب و خاک این وزارتخانه، افزود: هزینه تمام شده اجرای زیرساخت‌های آب و خاک بخش کشاورزی افزایش پیدا کرده است، اگر زمانی با ۱۰ میلیون تومان در یک هکتار سامانه نوین آبیاری اجرا می‌شد الان ۱۰۰ میلیون تومان در هکتار هزینه نیاز دارد. گسترش آبیاری زیر سطحی که یک فناوری به‌روز و در اولویت‌های این معاونت هست، هزینه‌ای به مراتب بالاتر دارد و بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان در هکتار هزینه‌بر است.وی به اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در کشور اشاره کرد و بیان‌داشت: براساس آخرین آمار، حدود سه میلیون هکتار سامانه نوین آبیاری در سطح کشور اجرا شده که نزدیک به ۳۰۰ هزار هکتار خودیاری مردم بوده است که همه آن را بهره‌برداران انجام داده‌اند، بقیه را دولت در قالب تسهیلات بلاعوض و با مشارکت بهره‌برداران تامین اعتبار و اجرا کرده است.تهیه ۷۰ درصد دستورالعمل‌های آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت خاکمعاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی، همچنین درباره قانون حفاظت از خاک گفت: قانون بسیار خوب، دقیق و کاملی است و در این قانون تکالیف زیادی بر عهده دستگاه‌ها از جمله وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت کشور وزارت نیرو و سایر دستگاه‌های اجرایی گذاشته شده است.به گفته وی، در آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت خاک باید ۱۶ دستورالعمل تهیه کنیم. دستورالعمل‌های حفاظت جلوگیری از خسارت و تخریب، مصرف کود، پسماندها، سموم عملیات اجرایی و غیره این دستورالعمل‌ها باید تهیه شود که تدوین برخی از این دستورالعمل‌ها بر عهده موسسه تحقیقات خاک و آب قرار داده شده است.
همچنین برخی دیگر مانند سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت کشور و سایر دستگاه‌های اجرایی که در خود آیین نامه اشاره شده است، باید تهیه و تدوین شود.نیازی افزود: در این آیین‌نامه زمان‌بندی ۶ ماهه، یک‌ساله و دو ساله برای تهیه دستورالعمل‌ها وجود دارد و ۷۰ درصد دستورالعمل‌ها تهیه شده و در مرحله ویرایش نهایی هستند که شاید در یکی دو ماه آینده بخش اعظمی از این دستورالعمل‌ها را ابلاغ کنیم و آن دسته که مصوبه هیات وزیران را نیاز دارند برای تصویب و ابلاغ به دبیرخانه دولت ارسال کنیم.وی تصریح کرد: در بحث مطالعات خاک‌شناسی تقریبا حدود نیمی از کشور داده‌های بروز شده‌ای وجود ندارد، انجام مطالعات خاک‌شناسی که متغیرهای فیزیک خاک را بررسی می‌کند و حاصلخیزی خاک و بحث عناصر خاک نیز تکلیف بعدی ماست. تکلیف داریم در مدت پنج سال عملیات مطالعات خاک‌شناسی را در مقیاس یک بیست و پنج هزارم تمام کنیم که این مهم خود به ۱۳ همت پول نیاز دارد. این طرح در برنامه هفتم توسعه هم هدفگذاری شده است.معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی اظهار داشت: در کنار این، ۱۵۰ آزمایشگاه بخش خصوصی در کشور داریم که این آزمایشگاه‌ها را دسته‌بندی کردیم و بنا داریم برای این آزمایشگاه‌ها دوره‌های آموزشی برگزار کنیم و در این راستا با انجمن صنفی آزمایشگاه‌های خاک کشور نشست‌های متعدد برگزار کرده‌ایم و سازمان‌کاری که مقرر است کار بزرگی را در کشور انجام دهد را آماده می‌کنیم.وی اضافه‌کرد: با توجه به حجم وسیع کار دراین حوزه با سالی ۱۵۰ الی ۱۶۰ میلیارد تومان نمی‌شود کار بزرگ کرد از این رو پیگیر منابع اعتباری دیگری هستیم تا این طرح به سرانجام برسد. هم اکنون با تعاونی‌های تولید و شرکت‌های بزرگ کشت و صنعت به صورت مشارکتی دراین حوزه فعالیت داریم و با استفاده از مشارکت مردم پروژه پیش می‌رود.استفاده از سرمایه‌گذاران در اجرای طرح‌های آب و خاکمعاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی گفت: منابع این معاونت برای اجرای طرح‌ها سال به سال محدودتر می‌شود، در پروژه‌های ناتمام و جدید از توان مالی سرمایه‌گذار استفاده می‌کنیم. این روند به صورت تفاهمنامه‌ای صورت می‌گیرد و جهاد کشاورزی و سرمایه‌گذار از یک طرف و بهره‌بردار و کشاورز از طرف دیگر بحث سرمایه گذاری انجام و پروژه تکمیل می‌شود.وی افزود: در استان چهارمحال بختیاری، لرستان و آذربایجان شرقی پروژه‌های خوبی با حضور سرمایه‌گذار اجرا کردیم و الان هم در دست اجرا داریم و با مراکزی مثل بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) نشست‌های داشتیم که قرار است کمک‌های خوبی انجام دهند و ما این منابع را با منابع بهره بردار و سرمایه گذار و مراکز دیگر و منابع دولتی تلفیق کنیم تا بتوانیم در اجرا و برنامه‌ریزی عملکرد بهتری داشته باشیم.نیازی اظهار داشت: ایران در منطقه خشک قرار گرفته و اقلیم تغییر پیدا کرده است. بارش‌های برف به بارش باران تبدیل شده است و بارش‌ها پراکنده و محدود شده و میزان آن نیز کم شده است پس منابع آبی در اختیار هر سال کم می‌شود و از طرفی باید پایداری در تولید و تامین غذا صورت بگیرد و با توجه به برنامه هفتم توسعه باید در ۹۵ درصد محصولات اصلی خودکفا بشویم. همه این محدودیت‌ها ما را وادار می‌کند از آب موجود به بهترین نحو استفاده کنیم.معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی درباره توزیع آب در عملیات آب و خاک، گفت: ما و بهره‌برداران موظفیم با مناسبترین نحوه آبیاری، آب را در بهترین حالت در اختیار ریشه گیاه قرار دهیم. اگر کانال خاکی است بتنی شود، در صورت امکان انتقال آب با لوله شود، اگر نیاز به مرمت قنات هست اجرا شود و اگر جایی امکان اجرای سامانه نوین آبیاری وجود دارد باید اجرا کنیم.وی افزود: گندم، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی را به صورت موضعی آبیاری می‌کنیم و ه دلیل بازده بالا باید اقداماتی صورت گیرد که حداکثر بهره‌وری را داشته باشیم. یعنی ما و کشاورز بتوانیم از آب موجود به نحو احسن استفاده کنیم.اجرای بیش از ۱۰۰ طرح آبیاری هوشمند در کشورمعاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی، با بیان این که بیش از ۱۰۰ طرح آبیاری هوشمند در کشور را طی دو سه سال اخیر شروع کردیم اما مثل گذشته منابع آبی نداریم، گفت: سنجنده‌ها و نرم‌افزارهایی به عرصه کشت و کار آمده است و حدود ۱۶ یا ۱۷ شرکت دانش‌بنیان با استفاده از آخرین تکنولوژی‌ها آبیاری هوشمند در کشور را اجرا می‌کنند. این سنجده‌ها با محاسبه رطوبت و دمای هوا، سرعت وزش باد و سایر پارامترها تعیین می‌کنند چه زمانی و چه میزان آب در اختیار خاک وگیاه قرار بگیرد و امروز باید از این تحولات علمی در کشاورزی استقبال شود.وی ادامه داد: امروزه موظفیم که به سمت سیستم‌های هوشمند برویم، شرکت‌های دانش‌بنیان و اساتید مراکز علمی و دانشگاهی در کشور در حال کارند و در کنار این پیشرفت‌های علمی نیز کشاورزان از سود افزایش تولید سهم می‌برند.نیازی افزود: در تولید آخرین فناوری‌های آبیاری، تولید کنندگان خیلی خوبی در کشور داریم. کشور اکنون در تولید اتصالات آبیاری بالای ۹۵ الی ۹۸ درصد به خودکفایی رسیده است و بجز قطره چکان‌های خاص بقیه تولید داخل هستند.وی نداشتن خاک مناسب و تغییر کاربری را چالشی مهم در عرصه خاک برشمرد و تصریح کرد: در یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از ۱۸ میلیون هکتار زمین‌های قابل کشت و کار، محدودیت کشت نداریم که در شمال کشور هست، باید در حفظ خاک و تقویت حاصلخیزی آن تلاش کنیم، خاک روز به روز از بابت منابع آلی فقیرتر می‌شود و باید عملیاتی، چون برگرداندن بقایای گیاه و … به خاک اجرا شود. مطالعات خاک‌شناسی با ماست ولی حاصلخیزی را باید با مشارکت کشاورزان انجام دهیم.معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی، بر برنامه‌ریزی دقیق در خصوص میزان آب مصرفی برای تولید محصولات کشاورزی تاکید کرد و گفت: میزان آبی که برای محصولات کشاورزی از جمله برنج استفاده می‌شود برای مثال آبی که برای یک دانه برنج مصرف می‌شود ۷۵ میلی‌لیتر هست البته بسته به نوع رقم و استان مربوطه متفاوت است. در بحث مصرف باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشیم.وی افزود: باید تولیداتمان را به سمت نظام‌های بهره‌برداری پیش ببریم حدود ۳ میلیون هکتار تحت پوشش ۱۵۰۰ شرکت‌های تعاونی تولید در سراسر کشور مدیریت می‌شود و این باید تعمیم داده شود.افزایش بهره‌وری با ترویج سیستم‌های تعاون روستایی در نظام‌های بهره‌بردارینیازی اظهار داشت: ترویج سیستم‌های تعاونی روستایی در نظام‌های بهره‌برداری باید انجام شود چرا که در نظام‌های بهره‌برداری بهره‌وری ما خیلی بالاتر است، یکجا زراعی، یکجا آبیاری و مدیریت مزرعه مطرح است. در وزارت جهاد کشاورزی نظام‌های بهره‌برداری در اولویت جدی هست تا ما با همکاری و مشارکت سمن‌ها و مجموعه کشت و صنعت‌ها بتوانیم تولید خوب داشته باشیم.وی تصریح کرد: رسانه‌ها می‌توانند در ترویج و مجموعه اقداماتی که به انتقال دانش به مزارع بسیار موثر باشند. این ارتباط بین علم دانش و فن آوری و تولید باید سریع‌تر انجام شود که بتوانیم تولید پایدارتری داشته باشیم.معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی همچنین همکاری بیشتر وزارت نیرو را برای قانون تحویل حجمی آب به کشاورزان خواستار شد و گفت: کارهای خوبی در وزارت نیرو اجرا شده و کارهای زیادی هنوز به سرانجام نرسیده است. بر روی حدود ۴۳۰ هزار حلقه چاه هنوز کنتور نصب نشده است.وی در بحث شبکه‌ها، عامل محدود کننده در خیلی جاها را خود منابع آبی دانست و تصریح کرد: حتی در تعیین الگوی کشت موظف شده ایم منابع آبی را لحاظ کنیم.نیازی درباره شاخص‌های ارتقای بهره‌وری گفت: این شاخص‌ها در سه گروه به‌زراعی، به‌نژادی و عملیات آب و خاک دسته‌بندی می‌شود. به‌زراعی به مدیریت در مزرعه، بیماری آفات، مکانیزاسیون و سایر برمی‌گردد. به‌نژادی که روی رقم محصول کار می‌کند کار مرکز تحقیقات هست ارقامی تولید می‌شود که مقاوم به خشکی سرما و سایر بیماری و آفات هستند. در حوزه آب و خاک مجموعه اقدامات در داخل مزرعه هست. ما سه راندمان آبیاری داریم. راندمان آبیاری تامین و انتقال که در حوزه وزارت نیرو است. راندمان در توزیع و داخل مزرعه (کاربرد) هم نوع دیگر راندمان آبیاری است که در حوزه عمل این معاونت می‌باشد.
وی همچنین با تاکید بر لزوم شرکت و بازدید از نمایشگاه‌های تخصصی بخش کشاورزی که معمولا سالی دو بار در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران یا در نمایشگاه شهر آفتاب برگزار می‌شود، افزود: امسال نمایشگاه بین‌المللی کشاورزی آیفارم (هفتمین نمایشگاه بین المللی کشاورزی، باغبانی، نهاده‌ها و سامانه‌های نوین آبیاری) سوم تا ششم مهر ماه در محل نمایشگاه‌های شهرآفتاب برگزار می‌شود.این مسئول از کشاورزان خواست تا با حضور و استقبال از این نمایشگاه با آخرین دستاوردهای فن آوری آبیاری و خاک آشنا شوند.
