عمل تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی زانو یک روش جراحی پیشرفته است که به منظور جایگزینی مفصل زانو با یک مفصل مصنوعی انجام می‌شود. این عمل جراحی به ویژه برای افرادی که به علت آرتروز یا آسیب‌های شدید زانو دچار درد و محدودیت حرکتی شده‌اند، مفید است.
در این مطلب به بررسی عمل تعویض مفصل زانو ، دلایل انجام آن، فرایند جراحی، دوره بهبودی و مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
دلایل انجام عمل تعویض مفصل زانو
هر گاه شدت بیماری یا آسیب مفصل زانو به حدی رسیده باشد که با روش های تزریق ژل زانو قابل درمان و کنترل نباشد ، تعویض مفصل زانو گزینه نهایی برای درمان است .
عمل تعویض مفصل زانو به دلایل مختلفی انجام می‌شود، از جمله:
– آرتروز
آرتروز یکی از شایع‌ترین دلایل برای انجام این عمل است. با گذشت زمان، غضروف مفصل زانو تخریب می‌شود و منجر به درد شدید و سفتی مفصل می‌گردد. آرتروز معمولاً در افراد مسن‌تر دیده می‌شود، اما ممکن است در اثر آسیب‌ها یا بیماری‌های مزمن نیز رخ دهد.
– روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی است که باعث تخریب غضروف و استخوان‌های مفصل می‌شود. این بیماری می‌تواند موجب درد و محدودیت شدید در حرکت مفصل زانو شود.
– آسیب‌های شدید
آسیب‌های شدید ناشی از تصادفات یا ورزش می‌تواند به تخریب غضروف و استخوان‌های مفصل زانو منجر شود. در این موارد، تعویض مفصل زانو ممکن است تنها راه برای بازگشت به زندگی فعال باشد.
آمادگی قبل از جراحی تعویض مفصل زانو
قبل از انجام عمل، بیمار باید تحت بررسی‌های جامع پزشکی قرار گیرد. این بررسی‌ها شامل آزمایش‌های خون، تصویربرداری از زانو و ارزیابی‌های فیزیکی است. همچنین، بیمار باید از هر گونه دارویی که ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، اجتناب کند.
جراحی
عمل تعویض مفصل زانو معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود. جراح ابتدا برش کوچکی در ناحیه زانو ایجاد می‌کند و بخش‌های آسیب‌دیده غضروف و استخوان را برداشته و سپس مفصل مصنوعی را جایگزین می‌کند. این مفصل مصنوعی معمولاً از فلز و پلاستیک مقاوم ساخته شده است. عمل جراحی معمولاً چند ساعت طول می‌کشد.
مراقبت‌های پس از جراحی
پس از جراحی، بیمار باید چند روز در بیمارستان بستری شود تا تحت نظارت پزشکان قرار گیرد. فیزیوتراپی بلافاصله پس از جراحی آغاز می‌شود تا حرکت مفصل جدید بهبود یابد و از ایجاد لخته‌های خونی جلوگیری شود. داروهای ضد درد و ضد التهاب نیز برای کاهش درد و تورم تجویز می‌شوند.
دوره بهبودی
دوره بهبودی پس از تعویض مفصل زانو ممکن است چندین ماه طول بکشد. در این دوره، بیمار باید به طور منظم به فیزیوتراپی مراجعه کند و تمرینات تجویز شده را انجام دهد. استفاده از واکر یا عصا در هفته‌های اولیه پس از جراحی معمول است تا فشار کمتری به زانو وارد شود.
تمرینات و فیزیوتراپی
فیزیوتراپی بخش اساسی از روند بهبودی است. تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود تعادل و افزایش دامنه حرکتی کمک می‌کنند. این تمرینات باید به صورت منظم و تحت نظارت متخصص فیزیوتراپی انجام شوند.
مراقبت‌های خانگی
بیمار باید از برخی فعالیت‌های خاص که ممکن است به زانو فشار بیاورند، اجتناب کند. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به دویدن، پرش و بلند کردن اجسام سنگین اشاره کرد. استفاده از یخ و بالا بردن پاها نیز می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
مزایای عمل تعویض مفصل زانو
بسیاری از افرادی که عمل تعویض مفصل زانو را پشت سر گذاشته اند ، هم اکنون قادر هستند بطور عادی زندگی کنند و به امور روزانه خود بپردازیند . این عمل مزایای زیادی داشته که به برخی از آنها اشاره می شود :
– کاهش درد: عمل تعویض مفصل زانو می‌تواند درد شدید ناشی از آرتروز یا آسیب‌های زانو را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
– بهبود حرکت: با جایگزینی مفصل آسیب‌دیده با مفصل مصنوعی، دامنه حرکتی زانو بهبود می‌یابد.
– بهبود کیفیت زندگی : بسیاری از بیماران پس از جراحی می‌توانند به فعالیت‌های روزمره و حتی برخی ورزش‌های سبک بازگردند.
لازم به ذکر است عمل تعویض مفصل زانو نیز معایبی دارد که به مهمترین آنها اشاره می شود :
– عوارض جراحی: هر جراحی ممکن است خطراتی مانند عفونت، لخته‌های خونی و مشکلات بیهوشی را به همراه دارد که البته جراح می تواند آن را مدیریت و درمان کند . تجربه بیماران تعویض مفصل زانو نیز گواه همین موضوع است .
– دوره بهبودی طولانی: بهبودی کامل پس از جراحی ممکن است چندین ماه طول بکشد و نیاز به تمرینات فیزیوتراپی دارد.
عمل تعویض مفصل زانو یک روش جراحی مؤثر برای کاهش درد و بهبود حرکت در افرادی است که به علت آرتروز، روماتیسم مفصلی یا آسیب‌های شدید زانو دچار مشکلات حرکتی شده‌اند. با وجود اینکه این جراحی مزایای بسیاری دارد، بیمار باید با آگاهی کامل از خطرات و مزایای آن تصمیم‌گیری کند. مراقبت‌های پس از جراحی و پیروی دقیق از تمرینات فیزیوتراپی نقش مهمی در موفقیت این عمل جراحی و بهبود کیفیت زندگی بیمار دارند.
