خون‌هایی که بی‌صدا نجات می‌دهند
وقتی میلیون‌ها زائر با پای پیاده از دل گرما، جاده، خستگی و بی‌خوابی به مرز می‌رسند، آنچه بیش از همه در سکوت و بی‌صدا جریان دارد، زنجیره پنهانی از آمادگی‌های درمانی و سلامت است، در این میان یکی از کلیدی‌ترین حلقه‌های این زنجیره ذخیره خون و فرآورده‌های حیاتی آن در نقطه صفر مرزی است، اقدامی که اگرچه ساده به‌نظر می‌رسد اما نقش تعیین‌کننده در مدیریت بحران در راهپیمایی اربعین دارد.
به گزارش پایگاه خبری امیدرسان، هر سال با نزدیک شدن به اربعین حسینی مهران به کانون تردد میلیونی زائران و در عین حال محل بروز طیفی از چالش‌های بهداشتی، درمانی و امدادی تبدیل می‌شود و در چنین شرایطی کوچک‌ترین خلأ در پشتیبانی و خدمات می‌تواند به بحران انسانی منجر شود، بنا بر این ذخیره خون در مهران تنها اقدامی «آماده‌ساز» نیست، بلکه بخشی از «دکترین پنهان سلامت همگانی» در یکی از بزرگ‌ترین همایش‌های دینی جهان است.
در نگاه نخست، زائر اربعین تنها نیازمند اسکان، تغذیه و حمل و نقل است اما تجربه سال‌های گذشته نشان داده که خدمات سلامت به ویژه در حوزه اورژانس و فوریت‌های پزشکی از جمله حیاتی‌ترین نیازهای این جمعیت عظیم محسوب می‌شود، از حوادث جاده‌ای تا گرمازدگی از بیماری‌های مزمن تا زایمان‌های پیش‌بینی نشده هر کدام از این موارد نیازمند خون و فرآورده‌های خونی است.
در این میان، گروه‌های خونی منفی به سبب کمیاب بودن همیشه در سیاهه اولویت‌های ذخیره‌سازی قرار دارند و بحران زمانی شکل می‌گیرد که فردی در موقعیت حیاتی به خون نایاب نیاز داشته باشد و فاصله مرز مهران تا مرکز استان یا دیگر شهرهای بزرگ امکان تأمین سریع آن را ندهد.
زنجیره امدادی؛ از سردخانه تا آسمان
در سال‌های اخیر، استقرار یخچال‌های تخصصی خون (اکتیوکُلباس)، پیش‌بینی انتقال هوایی خون با بالگرد و ذخیره‌سازی پیشگیرانه در شهرستان‌های مسیر تردد زائران بخشی از تغییر نگاه مسئولان به «درمان در نقطه بحران» بوده است و این اقدام‌ها اگرچه فنی به نظر می‌رسند، اما از نظر راهبردی کوششی برای تمرکززدایی از خدمات سلامت و کاهش وابستگی به مراکز درمانی بزرگ به شمار می‌روند.
با توجه پایش ترددها و استقبال سالانه از راهپیمایی اربعین، پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش آمار تردد نسبت به سال ۱۴۰۴ و افزایش جمعیت زائران خواهد بود و با بازشدن مسیرهای مرزی جدید و تمرکز بیشتر بر مرز مهران به عنوان گزینه نخست عبور پیاده خطر وقوع حوادث جاده‌ای، ازدحام، فشار روانی و بروز بیماری‌های زمینه‌ای در زائران افزایش می‌یابد و در چنین شرایطی کوچک‌ترین تأخیر در تزریق خون می‌تواند تفاوت میان مرگ و زندگی را رقم بزند.
در این میان، نقش مردم به عنوان اهدا کنندگان داوطلب خون نقشی بی‌بدیل است و اگرچه پایگاه‌های انتقال خون در استان ایلام از آمادگی کافی خبر می‌دهند، اما واقعیت میدانی این است که تنها با مشارکت گسترده همگانی می‌توان پشتوانه‌ای امن برای روزهای بحرانی ایجاد کرد.
مردم ایلام همان‌هایی که در روزهای جنگ و دفاع مقدس پیشتاز کمک‌رسانی بودند، امروز هم می‌توانند با مشارکت در طرح‌های اهدای خون این بار نه در میدان جنگ که در میدان سلامت زائران نقشی متفاوت اما حیاتی ایفا کنند.
اربعین این آیین مذهبی آزمونی است برای همبستگی ملی، هوشمندی اجرایی و توان تاب‌آوری زیرساخت‌های خدماتی کشور، ذخیره خون در مهران اگرچه در سطح اخبار تنها یک بند کوتاه است اما در سطوح پنهان یکی از ستون‌های امنیت انسانی در این رویداد محسوب می‌شود.
اقدام مهم انتقال خون ایلام در مهران
در این میان و با توجه به اهمیت تردد میلیونی جمعیت زوار، انتقال خون ایلام ذخیره‌سازی خون با اولویت گروه‌های منفی در مهران و شهرهای مسیر تردد زائران را در دستور کار قرار داده است، اقدامی پیشگیرانه که با هدف مواجهه با حوادث احتمالی و پاسخ سریع به نیازهای درمانی انجام گرفته است.
اداره کل انتقال خون ایلام در آستانه برگزاری بزرگ‌ترین رویداد مذهبی جهان اسلام با برنامه‌ریزی دقیق و با هدف آمادگی حداکثری فرآیند ذخیره‌سازی خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز زائران اربعین را آغاز کرده است و با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت زائران اربعین در شهر ۲۰ هزار نفری مهران به عنوان دروازه اصلی ورود به خاک عراق، تأمین خون به ویژه گروه‌های نایاب منفی به اولویتی حیاتی برای نظام سلامت استان تبدیل شده است.
مدیرکل انتقال خون استان ایلام در این باره با اشاره به تمرکز ویژه بر ذخیره خون در مهران، اظهار کرد: به دلیل حساسیت و نقش محوری مهران در ایام اربعین، ذخایر خونی لازم به ویژه گروه‌های منفی در بیمارستان امام حسین(ع) این شهر و مراکز درمانی همجوار از جمله دهلران، ایوان و چرداول آماده‌سازی شده‌اند.
صیاد بسطامی‌نژاد گفت که به منظور ارائه خدمات سریع و مؤثر در لحظات بحرانی با همکاری اورژانس پیش‌بیمارستانی یک دستگاه «اکتیوکُلباس» (یخچال تخصصی حمل خون) حاوی خون‌های منفی در پایانه مرزی شهید سلیمانی مستقر شده است تا در کمترین زمان ممکن، خون مورد نیاز در اختیار مصدومان قرار گیرد.
مدیرکل انتقال خون ایلام با بیان اینکه نیاز به خون در ایام اربعین به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد، افزود: طبق هماهنگی با دانشگاه علوم پزشکی استان، در صورت بروز شرایط اضطراری و بسته شدن جاده‌ها خون و فرآورده‌های خونی از مرکز استان به مهران از طریق بالگرد اورژانس منتقل خواهد شد.
او با تاکید بر استمرار نیاز به خون در همه روزهای سال، توضیح داد که مصرف خون تنها به موارد اورژانسی محدود نیست و بیماران دیالیزی، تالاسمی، هموفیلی، سرطانی و مادران باردار، نیاز دائمی به خون دارند و از این‌رو فرآیند تأمین خون امری مستمر و حیاتی در استان به‌شمار می‌رود.
بسطامی‌نژاد با اشاره به اهمیت مشارکت همگانی در این فرآیند، از مردم ایلام و سایر استان‌های همجوار خواست تا با اهدای خون خود به ویژه گروه‌های خونی منفی در تأمین سلامت زائران و بیماران نیازمند مشارکت کنند.
او یادآور شد که افراد ۱۸ تا ۶۵ سال با شرایط جسمی مناسب می‌توانند به پایگاه‌های انتقال خون مراجعه و در این اقدام انسانی سهیم شوند، مردان تا چهار بار و زنان تا سه بار در سال امکان اهدای خون دارند.
با توجه به سابقه ازدحام جمعیت، وقوع تصادف‌های جاده‌ای، گرمازدگی و دیگر حوادث غیرمترقبه در مسیر اربعین، اقدام‌های زودهنگام سازمان انتقال خون در ایلام، بخشی از یک نظام مراقبتی چندلایه برای اطمینان از تداوم خدمات‌رسانی در حساس‌ترین روزهای سال است؛ روزهایی که در آن، ثانیه‌ها برای نجات جان انسان‌ها تعیین‌کننده‌اند.
مرز مهران به عنوان پرترددترین گذرگاه زائران اربعین، هر ساله میزبان میلیون‌ها نفر از عاشقان اهل بیت( ع) است و پیش‌بینی می‌شود در اربعین امسال چهار میلیون تردد زائر از پایانه مرزی مهران ثبت شود.
سالانه بیش از هشت میلیون زائر ایرانی و خارجی در مناسبت‌های گوناگون مذهبی از مرز مهران تردد می‌کنند.
پایانه مرزی مهران که در ۸۵ کیلومتری جنوب باختری شهر ایلام واقع شده، مهم‌ترین گذرگاه زمینی ایران به شمار می‌رود، به گونه‌ای که حدود ۷۰ درصد زائران اربعین از این مرز راهی شهرهای مذهبی و عتبات عالیات عراق می‌شوند.
استاندار ایلام صبح امروز (سه‌شنبه) با ارایه تازه‌ترین آمار اعلام کرد که ۶۶۱ هزار و ۸۹۳ زائر اربعین از آغاز ماه صفر تاکنون از پایانه مرز مهران تردد کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود که ترددها در روزهای آینده افزایش چشمگیر یابد.
منبع: ایرنا
