در میان عوامل موثر بر رشد کودک می‌توان به وضعیت ژنتیک، وضعیت تغذیه کودک یا وجود بیماری مزمن اشاره کرد.
به گزارش پایگاه خبری امیدرسان، در این مجال، مطلبی را به نقل از فاطمه ایزدی، کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان خرامه درباره توصیه‌های تغذیه‌ای برای کودکان کم وزن و کوتاه قد می‌خوانیم.
کمبودهای غذایی در دوران کودکی حتی در صورتی که مکمل‌های ویتامینی نیز مصرف کنند، ممکن است از سوءتغذیه کودک جلوگیری نکند. رعایت تنوع و تعادل در مصرف غذا در رشد کودکان بسیار حائز اهمیت است. در توصیه‌های تغذیه‌ای به کودکان کم وزن و کوتاه قد باید مواردی از جمله زمان شروع تغذیه تکمیلی، تعداد دفعات و حجم غذای کودک، تعداد میان وعده ها، نوع میان وعده‌ها، اجزای ترکیبی، غلظت غذای تهیه شده، آلرژی به مواد غذایی، تنوع مصرف گروه‌های غذایی، استفاده از جایگزین‌های غذایی مناسب، استفاده از مکمل‌های مورد نیاز از جملهD+A، مولتی ویتامین و آهن در کودکان زیر دو سال دقت شود.
در کودکان سوء تغذیه اغلب روزانه ۴ وعده غذایی و ۲ میان وعده غذایی در برنامه کودک گنجانده می‌شود. البته باید توجه داشت که سهم و تعداد هر وعده و غلظت غذا بر اساس سن کودک متناسب باشد.
یکی از روش‌های مهم تغذیه در این کودکان استفاده از روش‌های مقوی و مغذی کردن در برنامه غذایی کودک است.
به طور کلی، یک رژیم غذایی مناسب برای کودکان کم وزن و کوتاه قد از قواعد زیر پیروی می‌کند:
– حاوی مقادیر کافی از ریز مغذی‌ها، به ویژه مواد مغذی مورد نیاز برای رشد کودک (آهن، روی، ویتامین A).
– انرژی بالا، چربی کافی و با تاکید بر مصرف منابع اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ و همچنین کیفیت بالای پروتئین.
– طعم و بافت قابل قبول، تهیه آسان، مقرون به صرفه و در دسترس بودن.
توصیه‌هایی به مادر برای کودکان کم اشتها:
– در هنگام غذا دادن به کودک صبور باشیم.
– در تغذیه کودک از شیوه‌های اجبار یا محدودیت در مصرف مواد غذایی استفاده نشود.
– هنگام غذا دادن به کودک، با او صحبت کنیم و او را به خوردن غذا تشویق کنیم.
– زمان خوردن غذا را با ابراز محبت برای کودک لذت‌بخش کنیم.
– در زمانی که کودک با علاقه غذا می‌خورد، از او تعریف و تمجید کنیم.
– غذای کودک را رنگین و متنوع کنیم (تغییر در ترکیب غذاها، مزه، بافت، نحوه طبخ، تزئین غذاها به شکل حیوانات، گل، عروسک، استفاده از بشقاب‌های رنگین).
– در صورت امتناع کودک از یک غذا می‌توانید کمی طعم آن را با یک چاشنی مورد علاقه کودک تغییر داد و یا در فرصتی دیگر امتحان کنیم.
– سفره غذای کودک را در محیطی تمیز، آرام، دوستانه، راحت، مطمئن و همراه با دیگران قرار دهیم.
– انتظار نداشته باشید کودک خیلی تمیز و مرتب مطابق با خواسته شما غذا بخورد. ریخت و پاش غذا و پرت کردن غذا را می توان با ملایمت و به تدریج محدود کرد.
– در هنگام غذا دادن استفاده از موسیقی‌های کودکانه و یا بازی با کودک می‌تواند در بهبود اشتهای او موثر باشد.
– داروهای مصرفی به هیچ وجه با شیر یا غذای کودک به صورت مخلوط داده نشود.
توصیه‌های کلی تغذیه‌ای:
– به منظور جبران وزن این کودکان، لازم است منابع پروتئینی (حیوانی و گیاهی) شامل انواع گوشت، تخم مر غ، حبوبات، مغزدانه‌ها و شیر و لبنیات در برنامه غذایی روزانه آنان گنجانده شود.
– دست کم یک سوم پروتئین روزانه کودک از منابع حیوانی باشد. از حبوبات به عنوان یکی از منابع خوب پروتئین حاوی اسید آمینه لیزین و تکمیل کننده اسیدهای آمینه غلات در برنامه غذایی کودک استفاده شود مانند غذاهای ترکیبی (عدس پلو، ماش پلو، انواع آش و…).
– به دلیل نقش ویتامین A در رشد، تقویت سیستم ایمنی بدن، رشد و خون‌سازی، روزانه از منابع غذایی ویتامین A و پیش ساز آن‌ها یعنی بتا کاروتن (زرده تخم مرغ، کره، میوه‌های رنگی و سبزی‌های زرد و سبز) در برنامه غذایی کودک استفاده شود.
– از منابع غذایی ویتامین C ( انواع فلفل، سبزی‌های برگ سبز مانند اسفناج و سبزی خوردن، توت فرنگی، گوجه فرنگی، انبه، لیمو و دیگر میوه‌ها و سبزی‌ها) به دلیل نقش آن‌ها به عنوان آنتی اکسیدان، تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن و افزایش‌دهنده جذب آهن در تهیه غذای اصلی کودک و یا به عنوان میان وعده غذایی استفاده شود.
– روزانه از گروه گوشت و جانشین‌های آن شامل انواع گوشت‌ها، انواع حبوبات مانند عدس و ماش، انواع لوبیا، نخود، لپه، تخم مرغ و انواع مغزهای بدون نمک به عنوان منابع حاوی پروتئین، آهن و روی استفاده شود.
– از منابع غذایی حاوی ویتامین D جهت رشد استخوانی و تقویت سیستم ایمنی بدن کودک مانند ماهی های چرب، لبنیات و زرده تخم مرغ و کره در برنامه غذایی کودک استفاده شود.
– از منابع غذایی سلنیوم مانند تخم مرغ، مغزها و انواع گوشت‌ها استفاده شود. مصرف سلنیوم باعث کاهش استرس اکسیداتیو، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن کودک می‌شود.
– استفاده از منابع غذایی ویتامین‌های گروه B مانند انواع سبزی‌های برگ سبز و میوه‌ها، شیر و لبنیات، انواع گوشت‌ها، زرده تخم مرغ، غالت سبوس‌دار، حبوبات و مغزها جهت تنظیم متابولیسم انرژی، خون‌سازی و تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان ضروری است.
– از گروه شیر و لبنیات به دلیل منابع پروتئینی با کیفیت بالا و کلسیم و نقش آن در رشد استحکام استخوان کودک به طور روزانه استفاده شود.
– تعداد دفعات و مدت زمان شیردهی در کودکان شیرخوار افزایش یابد.
– مصرف نوشیدنی‌های خیلی شیرین مانند چای شیرین، شربت‌ها و آب میوه صنعتی کاهش می‌یابد تا اشتهای کودک از بین نرود.
– استفاده از غذاهای حاوی قندهای ساده و غذاهای پرچرب (چیپس، سیب زمینی سرخ شده، استفاده از سس‌های مایونز و نظایر آن‌ها) کاهش یابد.
– هر دو ماه یک بار برای کودکان ۲ تا ۵ سال یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D داده شود.
