چکیده : گاز ها در انواع سمی، مشتعل و غیر سمی دسته بندی می شوند؛ گاز های قابل اشتعال یا همان قابل احتراق، گاز هایی هستند که در صورت مخلوط شدن با هوا یا یک منبع قابل اشتعال می توانند به سرعت آتش بگیرند و بسوزند و سبب آزاد شدن مقدار قابل توجهی انرژی احتراقی شوند.
ویژگی اشتعال گازها
گاز ها در انواع سمی، مشتعل و غیر سمی دسته بندی می شوند؛ گاز های قابل اشتعال یا همان قابل احتراق، گاز هایی هستند که در صورت مخلوط شدن با هوا یا یک منبع قابل اشتعال می توانند به سرعت آتش بگیرند و بسوزند و سبب آزاد شدن مقدار قابل توجهی انرژی احتراقی شوند. اشتعال گاز ها در دسته c از انواع آتش سوزی قرار می گیرد. سرعت سوختن گاز ها نسبت به سایر مواد سوختنی بیشتر است.
قابلیت اشتعال یک گاز به عواملی مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- ترکیب شیمیایی: گازهایی که حاوی پیوندهای هیدروژن-کربن هستند، مانند متان، اتان و پروپان، به طور کلی قابل اشتعال هستند. این به این دلیل است که پیوندهای هیدروژن-کربن به راحتی شکسته می شوند و رادیکال های آزاد ایجاد می کنند که می توانند با اکسیژن واکنش نشان داده و گرما و نور تولید کنند.
- نقطه اشتعال: نقطه اشتعال کمترین دمایی است که در آن یک گاز بخارات قابل اشتعال کافی برای ایجاد مخلوط قابل اشتعال با هوا تولید می کند. هر چه نقطه اشتعال یک گاز کمتر باشد، به راحتی مشتعل می شود.
- حد انفجار: حد انفجار محدوده غلظت هایی است که در آن یک گاز با هوا مخلوط قابل اشتعال تشکیل می دهد. حد انفجار پایین کمترین غلظتی است که در آن مخلوط می تواند مشتعل شود و حد انفجار بالا بیشترین غلظتی است که در آن مخلوط می تواند مشتعل شود.
منبع احتراق: برای مشتعل شدن یک گاز، به منبع احتراق مانند جرقه، شعله یا گرمای زیاد نیاز است.
عوامل موثر بر اشتعال پذیری گازها
- فشار: با افزایش فشار، غلظت مولکول های گاز در یک حجم معین افزایش می یابد و احتمال برخورد آنها با یکدیگر و واکنش نیز افزایش می یابد. این می تواند منجر به افزایش قابلیت اشتعال گاز شود.
- دما: با افزایش دما، انرژی جنبشی مولکول های گاز افزایش می یابد و احتمال برخورد آنها با یکدیگر و واکنش نیز افزایش می یابد. این می تواند منجر به افزایش قابلیت اشتعال گاز شود.
- حضور اکسیژن: اکسیژن برای احتراق ضروری است. اگر اکسیژن کافی در دسترس نباشد، گاز مشتعل نمی شود.
- وجود سایر گازها: برخی گازها می توانند بر قابلیت اشتعال سایر گازها تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، برخی گازها مانند هالوژن ها می توانند واکنش های احتراق را کند کرده و قابلیت اشتعال یک گاز را کاهش دهند.
بهترین روش اطفا حریق گاز ها
در ادامه به بررسی بهترین روش های اطفا حریق گاز ها می پردازیم تا در صورت وقوع هرگونه خطر احتمالی بتوانید اقدامات لازم را انجام دهید و از آسیب های جانی یا مالی جلوگیری نمایید. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع آتش سوزی ها و تجهیزات آتش نشانی به سایت safemodeshop.com مراجعه فرمایید.
بهترین روش اطفا حریق گازها به نوع گاز در حال اشتعال، اندازه آتش و تجهیزات در دسترس بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، مراحل زیر را می توان دنبال کرد:
خاموش کننده پودری
خاموش کننده های پودری یکی از رایج ترین انواع خاموش کننده ها برای اطفا حریق گاز هستند. این نوع خاموش کننده ها با پاشیدن پودر روی آتش، شعله را خفه کرده و از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری می کنند. خاموش کننده های پودری در خاموش کردن آتش سوزی های مختلف، به خصوص آتش سوزی های ناشی از مایعات قابل اشتعال (گروه B) و گازهای قابل اشتعال (گروه C) بسیار موثر هستند. این نوع خاموش کننده ها دارای عمر مفید طولانی هستند و در صورت نگهداری صحیح می توان سال ها از آنها استفاده کرد.
استفاده از خاموش کننده های پودری بسیار آسان است و نیاز به آموزش یا مهارت خاصی ندارد و مراحل استفاده از این نوع خاموش کننده ها به طور واضح روی بدنه آنها درج شده است به همین دلیل، هر فردی در هنگام وقوع آتش سوزی می تواند از آنها استفاده کند.
استفاده از کپسول هالوژنه
کپسول های هالوژنه در خاموش کردن آتش سوزی های مختلف، به خصوص آتش سوزی های ناشی از گازها بسیار موثر هستند. برخلاف خاموش کننده های پودری، از کپسول های هالوژن می توان در فضاهای بسته و بدون تهویه مناسب نیز استفاده کرد. این نوع کپسول ها می توانند آتش را به سرعت خاموش کنند. سرعت بالای اطفا در کپسول های هالوژن، از گسترش آتش سوزی و افزایش خسارات جلوگیری می کند. در نهایت، به خاطر داشته باشید که کپسول های هالوژن مزایا و معایب خاص خود را دارند. قبل از استفاده از این نوع کپسول ها، باید جوانب مختلف را به دقت بررسی کنید و از آنها در شرایط مناسب استفاده کنید.
سیستم fm200
سیستم FM200 که با نام هپتافلوئوروپروپان نیز شناخته می شود، یک سیستم اطفاء حریق گازی است که برای اطفاء حریق های مختلف، به خصوص آتش سوزی های ناشی از گازها بسیار موثر است. این سیستم از گاز هپتافلوئوروپروپان (HFC-227ea) به عنوان عامل اطفاء کننده استفاده می کند. سیستم FM200 با کاهش غلظت اکسیژن در محیط آتش سوزی، شعله را خفه کرده و آتش را خاموش می کند. این سیستم می تواند به سرعت غلظت اکسیژن را تا سطحی که برای احتراق کافی نباشد، پایین بیاورد. این سیستم می تواند آتش را به سرعت خاموش کند و در خاموش کردن آتش سوزی های ناشی از گازها بسیار موثر است.
روش های جلوگیری از اشتعال گاز ها
جلوگیری از اشتعال گازها امری ضروری برای حفظ ایمنی افراد و اموال است. با رعایت برخی اقدامات پیشگیرانه ساده می توان احتمال وقوع آتش سوزی ناشی از گاز را به طور قابل توجهی کاهش داد. در اینجا به برخی از این روش ها اشاره می کنیم:
- نصب و نگهداری صحیح تجهیزات گازرسانی
- لوله کشی گاز: از لوله های استاندارد و با کیفیت برای انتقال گاز استفاده کنید و به طور مرتب نشتی لوله ها را بررسی کنید.
- شیرهای گاز: از شیرهای گاز سالم و بدون عیب و نقص استفاده کنید و به طور مرتب آنها را باز و بسته کنید تا از عملکرد صحیح آنها مطمئن شوید.
- وسایل گازسوز: از وسایل گازسوز استاندارد و دارای نشان استاندارد استفاده کنید و به طور مرتب آنها را توسط سرویس کاران مجاز بازرسی و تعمیر کنید.
2.تهویه مناسب
- محیط های دارای وسایل گازسوز باید دارای تهویه مناسب باشند. این امر به جریان هوا در محیط کمک می کند و از تجمع گاز و ایجاد خطر انفجار جلوگیری می کند.
- از مسدود کردن دریچه های هوا و منافذ تهویه خودداری کنید.
3.احتیاط در هنگام استفاده از وسایل گازسوز
- هنگام استفاده از وسایل گازسوز، از آنها به درستی مراقبت کنید و دستورالعمل های ایمنی را به دقت مطالعه و رعایت کنید.
- از روشن گذاشتن شعله گاز بدون استفاده خودداری کنید.
- هنگام ترک محل، شیر گاز را ببندید.
4.آموزش و آگاهی
- به اعضای خانواده خود یا کارکنان در مورد خطرات گاز و نحوه استفاده ایمن از وسایل گازسوز آموزش دهید.
- شماره تلفن های ضروری مانند آتش نشانی و اورژانس را در دسترس داشته باشید.
5.عدم استفاده از وسایل معیوب
- از وسایل گازسوز معیوب و خراب به هیچ وجه استفاده نکنید.
- در صورت مشاهده هرگونه نقص یا مشکل در وسایل گازسوز، فوراً برای تعمیر یا تعویض آنها اقدام کنید.
6.احتیاط در هنگام جابجایی کپسول های گاز
- هنگام جابجایی کپسول های گاز، نهایت احتیاط را به خرج دهید.
- از ضربه زدن، انداختن یا غلتاندن کپسول ها خودداری کنید.
- کپسول های گاز را در مکان خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
با رعایت این نکات ساده می توان احتمال وقوع آتش سوزی ناشی از گاز را به طور قابل توجهی کاهش داد و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرد.